İzmir Büyükşehir Belediyesi, Lozan Antlaşması’nın 100. yıl dönümü nedeniyle “Lozan Antlaşması Yeni Yüzyılına Giriyor” konulu panel düzenledi. Ünlü tarihçilerin Lozan’ı tüm kazanımlarıyla ele aldığı panelin açılış konuşmasını Başkan Tunç Soyer yaptı. Başta istiklal ve barış olmak üzere Lozan’ın bütün kazanımlarına sahip çıkacaklarını ifade eden Başkan Soyer, “Bugün bu topraklarda hür yaşamamız bu siyasi zafer sayesindedir. Lozan’a çok daha fazla sahip çıkacağız” dedi.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin “tapu” olarak bilinen Lozan Antlaşması’nın 100. yıl dönümü kutlamaları kapsamında “Lozan Antlaşması Yeni Yüzyılına Girerken” paneli düzenledi. Tarih hekimi ve oyuncu Pelin Batu’nun moderatörlüğünü yaptığı paneli tarihçi Sinan Meydan, Yeditepe Üniversitesi Prof. Dr. Tülay Alim Baran ve Doç. Mehmet Emin Elmacı konuşmacı olarak yer aldı.
İzmir Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu İsmet İnönü Sahnesi’nde izleyiciyle buluşan panel toplantısına İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, Dışişleri Bakanlığı İzmir Temsilcisi Büyükelçi Naciye Gökçen Kaya, Gaziemir Belediye Başkanı Halil Arda, UYGUN Partisi İzmir İl Başkanı Sinan Bezircilioğlu, siyasi parti temsilcileri, akademisyenler, sanatkarlar, öğrenciler, sivil toplum kuruluşu temsilcileri ve çok sayıda vatandaş katıldı.
“İzmir ortak akılla 100 yıl sonra geleceği inşa etmeye devam ediyor”
Panelin açılış konuşmasını Önder Tunç Soyer yaptı. 9 Eylül’den İktisat Kongresi’ne kadar İzmir’in dönüm noktalarının 100’üncü yılında fark yarattığını belirten Önder Soyer, “Tarihi olayların 100’üncü yılı her zaman farklı bir anlam taşır. Tarihin akışını değiştiren bu olayların 100. yılında İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı olarak görev yapmaktan onur duyuyorum. Kurtuluştan kuruluşa uzanan bu sürecin kıvılcımının yakıldığı İzmir, 100 yıl sonra da geleceği ortak akılla inşa etmenin şartlarını aramaya devam ediyor.”
“Lozan yenilenin yenildiğini resmi beyanıdır”
Başkan Soyer, “Lozan, emperyalizme karşı tarihin en büyük halk direnişinin sonucudur. 100 yıl önce bugün imzalanan bu antlaşma, Anadolu direnişinin milletin kayıtsız ve şartsız egemenliği ile sonuçlandığını tüm dünyaya ilan etmiştir. Kuvayi Millia ve başkanımız Mustafa Kemal’in geleceği inşa eden mücadeleci ruhu kazandı. Teslimiyet ve umutsuzluk kayboldu. Lozan’ın bize bıraktığı iki değerli miras var; Birincisi bağımsızlık, ikincisi barış. Lozan, yenilenlerin resmi ilanıdır. Bugün bu topraklarda hür yaşamamız bu siyasi zaferin eseridir. Bu antlaşma sadece ülkemizin değil, emperyalizm altında ezilen milletlerin de kaderini değiştirmiş ve evrensel bir bağımsızlık ilanına dönüşmüştür.
“Demokrasiden asla geri dönemeyiz”
Başkan Soyer, “Türkiye Cumhuriyeti’nin tapusu olan bu antlaşma bugün bazı kesimler tarafından itibarsızlaştırılmaya çalışılıyor. Gündelik siyasetin sığ sularına çekilir. Bunu yapmaya kimsenin hakkı yok. Cumhuriyet, Osmanlı ve Selçuklu bizim tarihimizdir. Egemenliğin kayıtsız ve hukuksuz milletimizin yani demokrasinin elinde olduğu bu günlere, bu uzun tarihsel sürecin sonucu olarak ulaştık. Her aşaması büyük emekler ve zaferlerle dolu olan tarihimizin bizi getirdiği bu noktada demokrasiden asla geri adım atamayız. Bilakis millet egemenliğini tarihimiz boyunca olduğu gibi daha da güçlendirmemiz gerekiyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi bu görevin bilinciyle, Cumhuriyetin 100. yılında İktisat Kongresi ile başlattığı konferans, söyleşi ve oturumları düzenlemeye devam ediyor. Çünkü geleceğin Türkiye’sini çevremize duvarlar örerek değil, birbirimizi dinleyerek, konuşarak, ortak akıl ve vicdanla inşa edebiliriz. Tıpkı Mustafa Kemal Atatürk’ün Sivas’ta, Amasya’da ve Erzurum’da yaptığı gibi. Barış nefes almaktır. Bir kez nefes aldınız mı, hiçbir şey bitmez. Ona ihtiyacınız olduğunu her zaman hatırlamanız ve onu yeniden özümsemek için çalışmanız, denemeniz ve çalışmanız gerekir. Lozan, bu topraklarda barış içinde yaşamamız için tarihi bir dönüm noktası olmuş ve bize özgürce yaşamanın kapılarını açmıştır. Ancak yurtta ve dünyada barışı devam ettirebilmek için atalarımız gibi çok ter dökmemiz gerekiyor.”
“Lozan’ı yerel bayram olarak kutlayacağız”
Başkan Soyer, paneli şu sözlerle kapattı: “Lozan’a çok daha fazla sahip çıkacağız. İzmir olarak 24 Temmuz’u yerel bir bayram olarak kutlayacağımız İzmir’de Lozan Meydanı’na çelenk koymaya, İsmet İnönü Sanat Merkezi’nde söyleşilere, Kültürpark’ta eğlenmeye devam edeceğiz. Bir gün Türkiye’de de bu bayramı bütün millet olarak kutlamayı diliyorum” dedi.
“Lozan tuhaf komplo teorilerine tanık oluyor”
Başkan Soyer’in ardından paneli açan Pelin Batu, “Tarih belgelere dayalı somut bir bilimdir. Tek bir başlık bile büyük kavgalara ve garip komplo teorilerine tanıklık ediyor. Birisi bir şey bulur ve orada olmayan kısımları tartışarak zaman kaybederiz. Bugün Lozan’ın anatomisini çizerken, oradaki diplomatik savaşı anlatacağız. Lozan’ın 100. yılını her ilde coşkuyla kutlamasını diliyorum.”
Lozan bayram gibi kutlanmalı
Panelde tarihçi yazar Sinan Meydan, Musul meselesi, Lozan’daki adalar ve boğazlarla ilgili karalamaların palavra olduğunu belirtti. Tüm karalama çabalarına rağmen Lozan’ın büyük bir zafer olduğunu yineleyen Sinan Meydan, “Lozan siyasete kurban edilemeyecek, maliyetli bir belgedir. 1950’den sonra Lozan fiili siyasetin kurbanı oldu. Atatürk, Lozan’ın bayram olarak kutlanmasını istiyordu. İlk yıllarda çok güzel kutlandı. Lozan’ın kutlanması sadece İsmet İnönü’nün muhalefeti nedeniyle engellendi. Sanki Lozan sadece CHP’ye aitmiş, Lozan zamanla unutulmuş gibi gündemden çıkarmaya çalıştılar. Bu nedenle Tunç’un liderini canı gönülden kutluyorum. Yerli ve milli olanlar neler yaptı, Lozan’ın 100. yılını nasıl kutladılar?
“100 yıllık barışı sağlayan başka bir metin göster”
Meydan, “Laik, çağdaş cumhuriyetin kuruluş metni Lozan Antlaşması’dır. Lozan Antlaşması’nın dünyada eşi benzeri yoktur. Birinci Dünya Savaşı’nı sona erdiren antlaşma. Lozan Antlaşması bugüne kadar 100 yıllık kesintisiz bir barış sağlamıştır. Türkiye yasal savunma dışında kimseyle savaşa girmedi. Türkiye bir barış vahası olmak üzere. Bu ülkeye başı belada geliyor. Lozan Antlaşması, dünyanın en sorunlu bölgesinde bir barış vahası kurmuştur. Yaşadığımız onca soruna rağmen yanına koyabileceğiniz başka bir yazı yok. Bana 100 yıllık barışı sağlayan başka bir metin göster, sonra Lozan’ı eleştir.
“Lozan’ın tek maddesi kapitülasyonlar olsa bile zaferdir”
Lozan hakkındaki saçmalıklara rağmen antlaşmanın Türkiye için hayati önem taşıdığını anlatan tarihçi Doç. Mehmet Emin Elmacı, “20 yıldır söylenen trajikomik saçmalıkları görüyoruz. Ama Lozan’ın Türkiye Cumhuriyeti’nin tapusu olduğu çok açık ve net. Lozan’la birlikte bu toprakların bize ait olduğunu kabul ettirdik. Atatürk ve arkadaşları olmasaydı Anadolu’da olmazdık. Çünkü Sevr ölümdü, Lozan yaşamdı. Bir kapitülasyon uzmanı olarak, Lozan’ın 142. maddesinin tek mesele olması gerektiğini, o da kapitülasyonların kaldırılması olması gerektiğini söylüyorum. Bu başlı başına bir zaferdir. Alsancak Limanı ve demiryollarının ne kadar zor çekildiğini çok iyi biliyorum. Şimdi tekrar satılmaya çalışılıyor” dedi.
“Lozan’a daha çok sahip çıkmamız gerekiyor”
Panelde konuşan Prof. Dr. Tülay Alim Baran, Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü’nün büyük siyasi emeğini anlatarak, “Lozan Antlaşması başlı başına büyük bir diplomatik zaferdir. Böylesine güçlü bir çabanın nasıl bu kadar başarılı bir şekilde tamamlanabileceğini hep düşünmüşümdür. Mustafa Kemal Atatürk’ün Nutuk’unda anlattığı Sevr’den Lozan’a uzanan bir süreç var. Bir toplumun Sevr’den Lozan’a ne kadar mucizevi bir şekilde getirildiğine hayret ediyorum. Lozan’ın 100. yılında yapılması gereken şudur: Biraz geriye dönüp sıkıntılara bakmayı öğrenmeliyiz. Türkiye’nin nasıl bir savaş süreci yürüttüğünü görmemiz gerekiyor. Tüm dünyanın şapka çıkardığı bu diplomasi zaferini onlardan çok daha layıkıyla sahiplenmemiz gerekiyor.”
Panel sonunda Lider Soyer konuşmacılara günün anısına plaket takdim etti. Panelin ardından panelistler İsmet İnönü Sanat Merkezi’nde okuyucuları için kitaplarını imzaladılar.
Söyleşinin ardından Kültürpark Lozan Meydanı’nda Umut Kaya konseri verildi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
